Trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia, chữ ký số ngày càng chứng minh vai trò quan trọng trong giao dịch điện tử. Sự xuất hiện của công chứng điện tử không chỉ là bước ngoặt trong cải cách thủ tục hành chính mà còn mở rộng phạm vi ứng dụng của chữ ký số, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và nâng cao tính minh bạch. Đây cũng là nội dung quan trọng được đặt ra trong Luật Công chứng (sửa đổi), tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho việc triển khai trên phạm vi toàn quốc.

1. Thực trạng ứng dụng chữ ký số tại Việt Nam

- Theo báo cáo từ Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia (NEAC), đến nay đã có hơn 8 tỷ hóa đơn điện tử được phát hành. Điều này cho thấy chữ ký số đã trở thành công cụ không thể thiếu trong mọi hoạt động giao dịch số.

- Đặc biệt, chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025, số lượng chứng thư số được cấp đã tăng gấp đôi so với cả năm 2024. Mức tăng trưởng mạnh mẽ này phản ánh nhu cầu sử dụng chữ ký số bùng nổ, không chỉ trong khối doanh nghiệp mà còn mở rộng tới cá nhân, nhất là trong các lĩnh vực hóa đơn điện tử, hợp đồng trực tuyến và thủ tục hành chính công.

2. Công chứng điện tử – Bước tiến tất yếu

Việc triển khai công chứng điện tử được xem là xu hướng tất yếu, mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

- Tiết kiệm thời gian, chi phí: Giảm thiểu hồ sơ giấy, tối ưu quy trình xử lý.

- Đảm bảo an toàn và minh bạch: Chữ ký số xác thực giá trị pháp lý, hạn chế gian lận.

- Hỗ trợ người dân và doanh nghiệp: Có thể công chứng từ xa, không cần di chuyển nhiều.

- Nền tảng cho chính phủ số: Đặt bước đệm quan trọng cho quá trình số hóa pháp lý.

Theo đánh giá của các chuyên gia Bộ Tư pháp, công chứng điện tử sẽ mở rộng phạm vi tiếp cận dịch vụ công chứng, góp phần giảm tải áp lực cho hệ thống hành chính và thúc đẩy dịch vụ công trực tuyến.

3. Thách thức khi triển khai

Dù mang lại nhiều lợi ích, công chứng điện tử vẫn đối mặt với một số rào cản:

- Hạ tầng công nghệ: Nhiều địa phương chưa có hệ thống CNTT đồng bộ.

- Khung pháp lý: Cần tiếp tục hoàn thiện các quy định về xác thực, bảo mật dữ liệu.

- Tâm lý người dùng: Một bộ phận công chứng viên và người dân vẫn còn lo ngại về hiệu lực pháp lý cũng như tính bảo mật.

Các chuyên gia nhận định, muốn công chứng điện tử phát triển bền vững, cần sự phối hợp giữa Bộ Tư pháp, Bộ Thông tin & Truyền thông, cùng các tổ chức chứng thực chữ ký số để hoàn thiện cả về pháp lý lẫn hạ tầng kỹ thuật.

4. Triển vọng tương lai

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn diện, công chứng điện tử được kỳ vọng sẽ:

- Thúc đẩy giao dịch số trong cả khu vực công và tư.

- Giảm tải cho cơ quan hành chính công, tiết kiệm nguồn lực xã hội.

- Mang lại trải nghiệm dịch vụ nhanh gọn – tiện lợi – minh bạch cho người dân và doanh nghiệp.

-  Đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng chính phủ số, nền kinh tế số và xã hội số.

5. Kết luận

Công chứng điện tử không chỉ là một giải pháp công nghệ mà còn là bước tiến pháp lý quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số. Khi hạ tầng kỹ thuật và hành lang pháp lý ngày càng hoàn thiện, công chứng điện tử cùng chữ ký số sẽ trở thành nền tảng để xây dựng hệ thống giao dịch minh bạch, hiện đại và hiệu quả cho Việt Nam trong kỷ nguyên số.