Hà Nội đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ trong cải cách thủ tục hành chính, phù hợp định hướng tại Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Từ thực tiễn triển khai, Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội đã chỉ ra nhiều điểm nghẽn khi xử lý hồ sơ trực tuyến, đồng thời đề xuất loạt giải pháp nhằm nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

1. Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến còn thấp vì yêu cầu tiền kiểm và chứng thực giấy tờ

Dù thành phố đã công bố nhiều thủ tục đủ điều kiện trực tuyến toàn trình, tỷ lệ hồ sơ phát sinh mới đạt 18,55%, còn thấp so với mục tiêu 70% theo Nghị quyết 188/NQ-CP. Nguyên nhân chính đến từ quy định pháp luật chuyên ngành vẫn yêu cầu nộp bản chính hoặc bản sao chứng thực, dẫn đến tình trạng “nửa trực tuyến, nửa trực tiếp”. Đồng thời, chưa có hướng dẫn rõ ràng về thủ tục bắt buộc ký số eForm khiến nhiều cơ quan áp dụng máy móc, trong khi tỷ lệ người dân có chữ ký số còn hạn chế.

Để khắc phục, Trung tâm đề xuất chuyển mạnh sang hậu kiểm đối với 50% thủ tục trực tuyến toàn trình, cho phép người dân tự chịu trách nhiệm về dữ liệu cung cấp và chấp nhận xác thực bằng VNeID ở những thủ tục không cần ký số. Với thủ tục yêu cầu ký số, Trung tâm kiến nghị tích hợp ký số thông qua VNeID, đồng thời công nhận bản sao số cấp tự động thay thế bản sao chứng thực khi thực hiện dịch vụ công trực tuyến.

2. Mở rộng dịch vụ công không phụ thuộc địa giới và cắt giảm giấy tờ

Hiện mô hình dịch vụ công không phụ thuộc địa giới mới được triển khai tại 32 điểm thuộc Trung tâm, chưa áp dụng rộng xuống xã, phường vì thiếu cơ chế điều phối liên thông. Khi mô hình Trung tâm một cấp được kiện toàn, Hà Nội dự kiến hoàn thành 100% dịch vụ không phụ thuộc địa giới trong năm 2025 và từ 2026 sẽ thí điểm cung cấp dịch vụ vượt ra ngoài phạm vi Hà Nội.

Về chia sẻ dữ liệu, thành phố đánh giá dữ liệu vẫn còn phân tán, thiếu cơ chế tái sử dụng trong cắt giảm thành phần hồ sơ. Trong 15 loại giấy tờ có thể bỏ theo chỉ đạo của Chính phủ, Hà Nội mới khai thác được 3 loại và đang triển khai thêm 3 loại khác. Thành phố đặt mục tiêu đến quý I/2026 hoàn thành kết nối các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành, đồng thời xây dựng mobile app dịch vụ công giúp người dân thao tác thuận tiện hơn.

3. Tăng phân cấp và xử lý tình trạng hồ sơ chậm muộn

Hiện chỉ có 15 thủ tục được ủy quyền về cấp xã, trong khi định hướng đặt cấp xã là nơi giải quyết trực tiếp cho người dân. Phương án mới đề xuất nâng số thủ tục được phân cấp lên 311 thủ tục từ đầu năm 2026, đồng thời củng cố nguồn lực tại địa phương để triển khai thực chất.

Trung tâm cũng cho rằng tình trạng hồ sơ chậm muộn vẫn phổ biến, nhiều trường hợp yêu cầu bổ sung nhiều lần hoặc từ chối không có căn cứ pháp lý. Giải pháp đưa ra gồm công khai tiến độ xử lý theo thời gian thực trên iHanoi, ứng dụng AI trích xuất dữ liệu báo cáo, theo dõi đặc biệt các thủ tục có nguy cơ chậm hạn và xử lý dứt điểm hồ sơ tồn đọng.

4. iHanoi trở thành nền tảng công dân số trọng tâm của Thủ đô

Sau hơn một năm vận hành, nền tảng iHanoi đã thu hút gần 6 triệu người dùng, trung bình 450.000 lượt truy cập mỗi ngày và tiếp nhận khoảng 900.000 phản ánh, kiến nghị. Từ ứng dụng phản ánh, iHanoi đã phát triển thành hệ sinh thái tích hợp nhiều lĩnh vực như giáo dục, y tế, giao thông và thủ tục hành chính, đồng thời là kênh tương tác cộng đồng theo tổ dân phố và chi bộ. Nền tảng còn hỗ trợ lực lượng công an đối soát dữ liệu đăng ký xe và bằng lái, giúp tiết kiệm hơn 40 tỷ đồng và rút ngắn khoảng 30 ngày xử lý.

Trung tâm định hướng đưa iHanoi trở thành siêu ứng dụng sống số của người dân Hà Nội, nơi người dân có thể tạo tiện ích theo nhu cầu, còn AI sẽ đóng vai trò phân tích dữ liệu lớn phục vụ hoạch định chính sách.

5. Hướng đến hệ thống hành chính phục vụ thực chất

Mục tiêu cuối cùng của chuyển đổi số hành chính tại Hà Nội không chỉ là số hóa quy trình mà là tạo trải nghiệm thuận tiện, minh bạch và hiệu quả cho người dân. Khi những điểm nghẽn được tháo gỡ, Hà Nội kỳ vọng trở thành đô thị kiểu mẫu về quản trị thông minh, nơi người dân “được phục vụ nhanh hơn, thuận tiện hơn và hài lòng hơn”.